Nie wstydź się swojej kupy – o normach kulturowych związanych z kałem i defekacją

Choć dziś trudno w to uwierzyć, kupa jeszcze do czasów renesansu była elementem życia, który nikogo nie szokował, ani nie zawstydzał. Przemiany kulturowe, rewolucja higieniczna i szereg innych procesów sprawiły, że sama defekacja, jak i powstające w jej wyniku odpady stały się przedmiotem wstydu. Jaki ma to wpływ na nasze codzienne życie i zdrowie?  

Kultura a kupa

Normy kulturowe związane z kałem możemy znaleźć w najstarszych tekstach kultury. Nawet Stary Testament zawiera treści dotyczące tego, gdzie ludzie powinni się wypróżniać, aby zachować miasta czy osady w czystości. Niemniej, dopóki nie rozwinął się nowoczesny system kanalizacji, który umożliwiał pozbycie się odchodów w sposób szybki i dyskretny, kupa była spotykana w zasadzie wszędzie. W średniowiecznych miastach ekskrementy wylewało się za okno, a Luwr, dziś świątynia sztuki, podobno pachniał moczem oraz kałem dworzan, którzy swoje potrzeby fizjologiczne załatwiali gdzie popadnie. Nie było łazienek, takich jak rozumiemy je dziś – wypróżnianie nie wiązało się ani z odizolowaniem od innych, ani z szybkim pozbyciem samego kału. Dopiero rozwój latryn, czy w Polsce popularnych sławojek (a to zadziało się dopiero w międzywojniu, gdy premierem był Felicjan Sławoj-Składkowski) sprawił, że defekacja stała się aktem intymnym, dziejącym się w odosobnieniu.

Wydalanie jako istotny element dbania o zdrowie

Wypróżnianie jest czynnością tak samo ważną dla zdrowia jak odżywanie – ciało musi się pozbyć tego, co mu zbędne. Kupa, czyli to, co zostaje po strawieniu pokarmu, niesie mnóstwo informacji o tym, jak działa nasze ciało. Zwłaszcza jeśli chodzi o ostatni odcinek układu pokarmowego, czyli jelito grube. Tam oprócz formowania stolca dochodzi również do wchłaniania i produkcji istotnych składników odżywczych. Jelito grube jest również domem dla ogromnej części mikrobioty, której ślad będzie obecny również w kale.

Siłą rzeczy kał zawiera w sobie mnóstwo sygnałów o tym, co dzieje się w środku. Tak samo jak zwracamy uwagę na to, co jemy, powinniśmy większą uwagę poświęcać temu, jak wydalamy. Choć przemiany kulturowe, sprawiają, że nasz kontakt z kupą jest ograniczony do minimum, poświęcenie kilku sekund uwagi temu, czego się pozbywamy, może nam bardzo pomóc w diagnozie naszego dobrostanu zdrowotnego, bez konieczności inwazyjnych badań, takich jak kolonoskopia czy gastroskopia (kupa może nieść również informacje o tym, co dzieje się na samej „górze” układu pokarmowego).

Przełam wstyd, by poznać siebie

Oczywiście, by zacząć zwracać uwagę na to, jak wydalamy, każdy z nas musi przełamać bardzo silną barierę – barierę wstydu. Norma kulturowa związana z kałem jest w naszej cywilizacji niezwykle silna i choć zwykle w tej intymnej sytuacji jesteśmy sami, to czujemy się co najmniej dziwnie, oglądając własną kupę. A chodzi przecież tylko i wyłącznie o zwrócenie uwagi na kolor i kształt kału. Te dwa parametry wiele mówią o tym, co dzieje się w organizmie, a informacja o nich jest niezwykle ważna dla specjalistów zajmujących się twoim zdrowiem.

Gdy znasz swoją normę, łatwiej będzie ci zaobserwować zmiany i porozmawiać o niepokojących cię objawach ze specjalistą. To również ważne, by nie wstydzić się rozmawiać z lekarzami o swoim stolcu. Jeśli czujesz zażenowanie, łatwiej będzie ci rozmawiać, jeśli zaczniesz od słów: „nie czuję się do końca komfortowo, ale chciałabym/chciałbym o tym porozmawiać”. Możesz być jednak pewna/pewny, że dla każdego specjalisty od stanu zdrowia rozmowa o kale nie jest niczym dziwnym.