Staphylococcus saprophyticus

Staphylococcus saprophyticus to bliski krewny Gram-dodatniej bakterii Staphylococcus aureus, jednak w porównaniu do niej cieszy się mniej groźną sławą. Przede wszystkim nie wytwarza on charakterystycznych i niebezpiecznych toksyn, które mogą wywoływać poważne objawy ze strony przewodu pokarmowego. Zdecydowanie bardziej niż przewód pokarmowy, preferuje on drogi moczowo-płciowe, będąc uciążliwym, szczególnie dla kobiet, powodem nawracających zakażeń. Bez wykonania posiewu mikrobiologicznego, bazując jedynie na objawach, bywa często mylony z Escherichia coli ze względu na bardzo duże podobieństwo symptomów obu zakażeń. Jeżeli nie zostanie poddany prawidłowo dobranej antybiotykoterapii, może wywołać szereg poważniejszych, choć stosunkowo rzadko występujących powikłań, takich jak ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, posocznica, kamica nerkowa i zapalenie wsierdzia. Chociaż bakterie te znacznie częściej diagnozuje się u kobiet, to może ona występować także u mężczyzn w każdym wieku. Jako grupy szczególnego narażenia, badania naukowe typują młodych chłopców, homoseksualistów płci męskiej i starszych mężczyzn z założonymi cewnikami urologicznymi. W skrajnych przypadkach obserwuje się zapalenia cewki moczowej, najądrza i gruczołu krokowego oraz kamicę nerkową.

Głównym źródłem oraz rezerwuarem S. saprophyticus jest przewód pokarmowy, a najczęstszym miejscem kolonizacji – odbyt. Co ciekawe, zakażenia tym mikroorganizmem występują zdecydowanie częściej latem i jesienią. Zakażenia często są powiązane z niedawną miesiączką oraz grzybicą pochwy. Interesująca jest także większa podatność młodych kobiet w porównaniu ze starszymi. Badania wskazują, że czynnikiem ryzyka jest stosowanie prezerwatyw z niektórymi środkami plemnikobójczymi, które mogą prowadzić do zakłócenia funkcjonowania naturalnej flory pochwy, co sprzyja rozrostowi S. saprophyticus. Bakterie te są również powiązane z pracą przy przetwarzaniu i obróbce mięsa i produktów mięsnych. Sezonowe wahania częstości kolonizacji przez S. saprophyticus u bydła i świń są podobne do zakażeń u ludzi. Stwierdzono, że mikroorganizm ten występował w 16,4 % różnych próbek żywności w Szwecji, przy czym wyższa była częstość w próbkach surowej wołowiny i wieprzowiny, i wyniosła aż 34%. Należy jednak podkreślić, że zakażenia wywołane przez S. saprophyticus mogą wystąpić także u kobiet będących wegetariankami. S. saprophyticus jest wrażliwy na większość powszechnie stosowanych antybiotyków, z wyjątkiem kwasu nalidyksowego, który nie jest stosowany w Polsce. Niestety, S. saprophyticus wykazuje dużą zdolność do przylegania do komórek nabłonka oraz produkcji substancji pozakomórkowych, co może sprzyjać nawracaniu zakażeń. Z perspektywy mikrobiomu jelitowego, bakteria ta prawdopodobnie nie odgrywa istotnej, pozytywnej funkcji dla organizmu. Może pełnić rolę komensalną, co oznacza, że żyje w organizmie bez wywoływania negatywnych skutków zdrowotnych. Jeśli jednak dojdzie do zaburzenia równowagi mikrobiomu lub osłabienia układu odpornościowego, bakteria ta może stać się patogenna. Niektórzy badacze zaliczają zakażenia S. saprophyticus do grupy chorób określanych jako choroby brudnych rąk, czyli wywoływanych nieprawidłowymi zwyczajami higienicznymi. Z tego względu kluczowe jest przestrzeganie zasad sanitarnych, szczególnie w zakresie kontaktu ze zwierzętami oraz pracy z żywnością.